Τα ζώα μπορεί να αντιλαμβάνονται τις χημικές αλλαγές που συμβαίνουν στα επιφανειακά ύδατα λίγο πριν από ένα σεισμό, γεγονός που εξηγεί τη συχνά ανήσυχη συμπεριφορά και την «μαντική» ικανότητά τους, που έχει παρατηρηθεί σε όλη τη Γη από πολύ παλιά. Η νέα αυτή επιστημονική εκτίμηση βασίστηκε στην παρατήρηση μίας ομάδας βατράχων που εγκατέλειψαν την λιμνούλα τους στην περιοχή Λ' Ακουίλα της Ιταλίας, λίγες μέρες πριν λάβει χώρα ο καταστροφικός σεισμός το 2009.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωφυσικό Φρίντμαν Φρόιντ της NASA και τη βιολόγο Ραχήλ Γκραντ του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Βρετανίας, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο διεθνές περιοδικό για θέματα ερευνών περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας «International Journal of Environmental Research and Public Health», σύμφωνα με το BBC, πιστεύουν ότι η παρατήρηση της συμπεριφοράς των ζώων θα πρέπει να ενσωματωθεί επίσημα στις μεθόδους πρόβλεψης των σεισμών και συστήνουν τη συνεργασία γεωλόγων και βιολόγων, ώστε να μελετηθεί καλύτερα το θέμα.

 Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα πετρώματα στον φλοιό της Γης, που υφίστανται ισχυρές τεκτονικές πιέσεις λίγο πριν από ένα σεισμό, απελευθερώνουν φορτισμένα σωματίδια, τα οποία αντιδρούν με τα νερά, προκαλώντας μια σειρά από χημικές μεταβολές. Τα ζώα, που ζουν μέσα στο νερό ή κοντά σε αυτό, έχουν μεγάλη ευαισθησία σε αυτές τις αλλαγές και έτσι είναι σε θέση να τις ανιχνεύσουν ακόμα και μέρες πριν ο σεισμός συμβεί.

Οι βάτραχοι-μετανάστες της Λ' Ακουίλα δεν συνιστούν μεμονωμένη περίπτωση, καθώς στη διάρκεια της παγκόσμιας ιστορίας έχουν αναφερθεί πολλά περιστατικά με διάφορα ζώα (ερπετά, αμφίβια, ψάρια κ.α.) που συμπεριφέρονταν ασυνήθιστα ή έφευγαν μακριά από μία περιοχή όπου σύντομα επρόκειτο να «χτυπηθεί» από σεισμό. Για παράδειγμα, στην Χαϊτσένγκ της Κίνας, το 1975, μέχρι και ένα μήνα πριν συμβεί ένας μεγάλος σεισμός, οι κάτοικοι παρατήρησαν τα φίδια να ξετρυπώνουν μόνα τους από τις φωλιές τους και μάλιστα μέσα στον χειμώνα, δηλαδή στο μέσο της χειμερίας νάρκης τους, αψηφώντας θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, παρόλο που κάτι τέτοιο ήταν σχεδόν αυτοκτονία για τα ψυχρόαιμα ερπετά. Το 2009, στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, οι κάτοικοι είδαν να βγαίνουν στις ακτές δεκάδες καλαμάρια που ζουν σε μεγάλο βάθος (200-600 μέτρων), λίγες ώρες πριν συμβεί ένας μεγάλος σεισμός.

Στην περίπτωση των περίπου 100 βατράχων της Λ'Ακουίλα, η κοινότητά τους εξαφανίστηκε από την περιοχή περίπου τρεις μέρες πριν το σεισμό. Οι ερευνητές έκαναν εργαστηριακά πειράματα και επιβεβαίωσαν ότι οι τεκτονικές δυνάμεις μεταβάλλουν την χημική σύνθεση των γήινων υδάτων. Τα φορτισμένα σωματίδια που απελευθερώνονται από τα συμπιεζόμενα πετρώματα λίγο πριν από ένα σεισμό, μεταδίδονται και στα γειτονικά πετρώματα, ώσπου φθάνουν στην επιφάνεια της Γης και αντιδρούν με τον αέρα της ατμόσφαιρας, μετατρέποντας τα μόρια της σε ιόντα. Αυτά τα αερομεταφερόμενα θετικά φορτισμένα ιόντα, σύμφωνα με προηγούμενες ιατρικές μελέτες, προκαλούν πονοκεφάλους και ναυτία στους ανθρώπους και αυξάνουν στο αίμα των ζώων το επίπεδο της σεροτονίνης, της ορμόνης του στρες, κάνοντάς έτσι πιο ανήσυχα και φοβισμένα.

Παράλληλα, τα ιόντα αυτά αντιδρούν με το νερό, μετατρέποντάς το σε υπεροξείδιο του υδρογόνου. Αυτή η χημική αλυσίδα συμβάντων μπορεί να μετατρέψει τις αβλαβείς οργανικές ύλες μίας λιμνούλας ή της θάλασσας σε τοξικές ουσίες, αναγκάζοντας τα υδρόβια ζώα να σπεύσουν να φύγουν από τη συγκεκριμένη περιοχή. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο μηχανισμό που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι η μελέτη τους φέρνει στο φως για πρώτη φορά με επιστημονικό τρόπο ένα πιθανό γεωλογικό, χημικό και βιολογικό μηχανισμό που, μέσα από διάφορες αλληλεπιδράσεις, τελικά αλλάζει τη συμπεριφορά πολλών ζώων πριν τους σεισμούς, βοηθώντας έτσι στην πρόγνωση αυτών των καταστροφικών φυσικών φαινομένων.

 
_            ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΤΕΕΤΑΚ

 

Μετά τις εκλογές του 2010 η νέα διοίκηση του ΤΕΕΤΑΚ (www.teetak.gr)και ο πρόεδρος του κύριος Πέτρος Ινιωτάκης έθεσαν σαν προτεραιότητα τόσο την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων  ,όσο την σύναψη σχέσεων με τους άλλους φορείς (εθνικούς και διεθνείς) και την ανάπτυξη των πολιτικών πολιτικής προστασίας

    Σε αυτό το πλαίσιο το ΤΕΕΤΑΚ συμμετείχε στα σεμινάρια α)της FIBπου διεξήχθη υπό την αιγίδα της διεύθυνσης διεθνών σχέσεων και του τμήματος ελληνικού σκυροδέματος  β) στο PATCHπου διοργάνωσε  ο δήμος Ηρακλείου σε συνεργασία με διεθνείς φορείς και γ) στο σεμινάριο «ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ» που διοργάνωσε η γγ δια βίου μάθησης σε συνεργασία με το δήμο Ηρακλείου.

      Στις 29-30 Σεπτεμβρίου του 2011 διεξήχθη στην Αθήνα το ετήσιο παγκόσμιο σεμινάριο της FIB (http://www.fib-international.org) για το προκατασκευασμένο σκυρόδεμα το οποίο διοργάνωσε φέτος το ελληνικό τμήμα σκυροδέματος του ΤΕΕ (http://portal.tee.gr/portal/page/portal/INTER_RELATIONS/est). Στο σεμινάριο αναπτύχτηκαν νέες κατασκευαστικές μέθοδοι καθώς και η χρησιμοποιούμενη από τους διεθνείς κανονισμούς και προτεινόμενη για τους Ευρωκώδικες μέθοδος κατασκευής με προεντεταμένο σκυρόδεμα. Το σεμινάριο είχε διάρκεια δύο ημέρες. Στην πρώτη αναπτύχτηκε το θεωρητικό κομμάτι του σεμιναρίου ενώ τη δεύτερη διενεργήθηκαν επισκέψεις σε εργοστάσια επιχειρήσεων τα οποία παράγουν τα νέα υλικά για να εξηγηθεί και ο τρόπος παραγωγής τους και άλλες λεπτομέρειες που ενδιέφεραν τους συμμετέχοντες. Το ΤΕΕΤΑΚ εκπροσώπησε εκ μέρους της διοίκησης  ο Αν Επιμελητής της Μόνιμης Επιτροπής Πολιτικής Προστασίας και Αντισεισμικού Σχεδιασμού Β. Σκαρβελάκης (ppteetak.weebly.com). Τα Πρακτικά του σεμιναρίου μπορούν να αναζητηθούν στην βιβλιοθήκη του τμήματος.

     Τρεις ημέρες αργότερα στις 3,6-7 Οκτωβρίου 2011 διεξήχθη στο Ηράκλειο και το μουσείο φυσικής ιστορίας το σεμινάριο PATCH(http://www.montesca.it/patch) που αφορά αφενός την ανάπτυξη μεθόδων για την προφύλαξη των έργων τέχνης και αφ ετέρου την ανάπτυξη μεθόδων για διενέργεια προσεισμικών και σεισμικών ελέγχων στα κτίρια ,με την ιστορική περιοχή της Αγίας Τριάδας Ηρακλείου σαν περιοχή αναφοράς. Στο πρόγραμμα παραβρέθηκαν διάφοροι φορείς από όλη την Ευρώπη ,όπως η Περιφέρεια της Περούντζια (Perugia) από την Ιταλία, του δήμου Αγίου Αθανασίου στην Κύπρο ,του δήμου της Βαλένθια (Valencia) από την Ισπανία και άλλους φορείς. Κατά την διάρκεια του σεμιναρίου το ΤΕΕΤΑΚ ανέπτυξε συνεργασία με την Περιφέρεια της Περούντζια για την σύνταξη έκθεσης για την βελτίωση των εγγράφων απογραφής σεισμικών κινδύνων που υπάρχουν στην περιοχή μας.

    Κατά τη διάρκεια των μηνών Σεπτεμβρίου, Οκτωβρίου και Νοεμβρίου διεξήχθη στην πόλη του Ηρακλείου το σεμινάριο που διοργανώθηκε από το δήμο Ηρακλείου και τη γενική γραμματεία πολιτικής προστασίας «ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ».Στο σεμινάριο αναπτύχτηκαν διαλέξεις για την αντιμετώπιση διαφόρων φυσικών καταστροφών από  κρατικούς φορείς όπως ΟΑΣΠ ,ΓΓΔΜ, πυροσβεστική, Λιμενικό καθώς και από μη κρατικούς όπως τον Ερυθρό σταυρό και την οργάνωση ΠΡΑΞΙΣ. Το ΤΕΕΤΑΚ συμμετείχε ενεργά και με την παρουσία του προέβαλε το επιστημονικό έργο του , ενώ σημαντική ήταν η ομιλία του Επιμελητή της επιτροπής Πολιτικής Προστασίας και αντισεισμικού σχεδιασμού Κυρίου Ν. Σαρρή όταν κλήθηκε στο βήμα για να απευθύνει χαιρετισμό. Ο κύριος Σαρρής μίλησε για την ανάγκη κατασκευής έργων που αφορούν την ανάπτυξη των πολιτικών πολιτικής Προστασίας και η ομιλία του συζητήθηκε ευρέως.

     Η παρουσία του ΤΕΕΤΑΚ τόσο στο σεμινάριο της FIBόσο και των σεμιναρίων PATCHκαι «ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ» (www.ethelontismos.gr) κρίθηκε πολύ σημαντική από τους διοργανωτές και δόθηκαν συγχαρητήρια στους εκπροσώπους του. Το ΤΕΕΤΑΚ από την πλευρά του δεσμεύτηκε και μέσω του Προέδρου του Κ Πέτρου Ινιωτάκη για την προαγωγή πολιτικών πολιτικής προστασίας και αντισεισμικού σχεδιασμού κατά τη διάρκεια της παρούσας θητείας 2010-2013.

 

 

                                                               Βασίλης Εμμ Σκαρβελάκης

                                                                  Πολ Μηχανικός MSc